Leprechaun là con yêu tinh trong thần thoại dân gian Aos Sí của Ireland, thường được mô tả là một ông già với vóc dáng trẻ em, lùn, nhiều râu quai nón, mặc áo choàng và đội mũ cùng màu đỏ hoặc xanh lá và thích tham gia vào những trò nghịch tinh quái.
Tương truyền, Leprechaun là những sinh vật cô độc có nghề đóng và sửa giày, chúng thường giấu đi những đồng tiền vàng trong hũ ở phía chân cầu vồng. Chúng luôn thích giở trò ranh ma, trêu chọc con người. Nếu ai bắt được Leprechaun thì yêu tinh này sẽ trao cho người đấy 3 điều ước để được trả tự do, vì thế Leprechaun được coi là biểu tượng của sự may mắn đối với người Ireland. Yêu tinh này thường xuất hiện với vóc dáng thấp, mặc bộ quần áo và mũ chóp cao màu xanh lá cây (màu tượng trưng của Ireland) và có bộ râu dài màu cam hoặc nâu. Leprechaun thuộc họ tiên và không có giới tính nữ.
(Xem thêm Yêu tinh Leprechaun và ba điều ước của chúng)
Leprechaun luôn tạo ra tiếng động đặc trưng, “Hãy ghé tai sát ngọn đồi” bài thơ The Leprecaun; or Fairy Shoemaker của William Allingham ở thế kỷ 18, viết, “Bạn không nghe thấy tiếng động nhỏ sao, tiếng động lách cách từ chiếc búa của lũ yêu tinh, Tiếng hát the thé được chúng cất lên khi đang làm việc”.
CÂU CHUYỆN THÚ VỊ VỀ NHÂN VẬT LEPRECHAUN
Yêu tinh Leprechaun ra đời từ thế kỷ 8, tuy nhiên, phiên bản Leprechaun mà chúng ta biết đến ngày hôm nay là một sự kết hợp giữa hai nhân vật khác nhau trong thần thoại Ireland có tên gọi Luchorpán và Clúrachán. Nhiều thế kỷ trôi qua, hai nhân vật trên đã dần được hòa trộn, từ đó, nhân vật Leprechaun được ra đời.
PHIÊN BẢN LUCHORPÁN
Ảnh: Stock Photos của Marshall Courtney/Shutterstock
Tên gọi “leprechaun” xuất phát từ từ “luchorpán” trong ngôn ngữ cổ của Ireland (thứ ngôn ngữ được sử dụng trong khoảng năm 600-900). Luchorpán được tạo thành bởi hai thành tố, “lú” và “corp”, lần lượt mang nghĩa “nhỏ bé” và “cơ thể”.
Luchorpán xuất hiện lần đầu trong câu chuyện The Death of Fergus mac Leiti ở thế kỷ 8. Câu chuyện xoay quanh một linh hồn nước nhỏ bé – với tên gọi luchorpán, người đã lừa quốc vương thoái vị bằng cách lôi kéo ông ta ra biển và trao cho ông ba điều ước.
PHIÊN BẢN CLÚRACHÁN
Leprechaun hoặc Clúrachán (Ảnh: Wikimedia Commons)
Tương truyền, Clúrachán là một vị thần cô độc. Clúrachán rất thích uống rượu, bởi vậy, hắn thường trú ngụ dưới các hầm rượu – tương tự Leprechaun, Clúrachán rất ranh mang và quỷ quyệt. Ngoài ra, chúng cũng thường mặc trang phục xanh lá. Tuy nhiên, đến thế kỷ 20, chúng được mô tả trong trang phục màu đỏ.
“Hắn là một kẻ thích ăn diện, luôn xuất hiện trong bộ dạng chau chuốt nhất với chiếc áo choàng được cắt may tinh xảo, kèm dây buộc vàng, với mũ, giày chỉnh tề, kèm theo một cây gậy,” nhà thơ Samuel Lover viết trong tập thơ Legends and Stories of Ireland, năm 1831.
Nhiều thế kỷ trôi qua, nhân vật Clúrachán với màu xanh biểu tượng đã xuất hiện trong phiên bản Leprechaun, trở thành một nhân vật huyền thoại của văn học dân gian Ireland.
LEPRECHAUN NGÀY NAY
Ảnh: Stock Photos của babenkoirusa/Shutterstock
Ngày nay, Leprechaun xuất hiện như một nhân vật độc lập. Ngoài những chi tiết được vay mượn từ nhân vật Luchorpán và Clúrachán, Leprechaun còn được miêu tả với những chi tiết đặc biệt – ví dụ như hũ vàng được dấu dưới chân cầu vồng – món đồ mà leprechaun dùng để gài bẫy người qua đường hoặc trao đổi với loài người khi bị bắt.
Theo thời gian, yêu tinh Leprechaun lại xuất hiện dưới nhiều phiên bản tam sao thất bản, nổi bật nhất là phiên bản “Leprechaun ngồi dưới gốc cây nấm độc trong bộ râu dài rậm và chiếc mũ xanh lá”, biểu tượng của Ngày Thánh Patrick.
LEPRECHAUN VÀ NGÀY THÁNH PATRICK
Ngày Thánh Patrick là một ngày lễ tôn giáo và văn hóa, diễn ra vào ngày 17 tháng Ba, để tưởng niệm thánh Patrick, người đã xua đuổi tà giáo và truyền giảng Kitô giáo tới Ireland vào thế kỷ 5. Với những cống hiến lớn lao của ông, thánh Patrick đã được tôn vinh là vị thánh bảo hộ của đất nước Ireland.
Vậy tại sao leprechaun lại được gắn liền với ngày lễ tôn giáo này? Bởi vào khoảng thế kỷ 17, Ngày Thánh Patrick được công khai chính thức là ngày lễ quốc gia, và dần dần nó đã trở thành ngày lễ tượng trưng cho nền văn hóa của người Ireland. Vì vậy, không có gì khó hiểu khi leprechaun – một nhân vật mang đậm màu sắc Ireland đã trở thành biểu tượng của ngày lễ tôn giáo và văn hóa vô cùng đặc sắc này.
